Năm 2024 đang đến gần và thế giới đang trải qua những biến đổi nhanh chóng chưa từng có; sự phát triển của công nghệ, sự thay đổi của thị trường, cùng những thách thức từ tự nhiên đều đặt ra những yêu cầu mới cho các nhà lãnh đạo.
Trong bối cảnh này, năng lực lãnh đạo cần được phát triển đáng kể. Lãnh đạo không chỉ đơn thuần mang trọng trách quản lý hoặc tập trung vào việc tăng trưởng lợi nhuận như trước. Quan trọng hơn, một nhà lãnh đạo tài ba cần có khả năng mở rộng sứ mệnh và tầm nhìn của họ, cũng như thúc đẩy sự phát triển doanh nghiệp.
Vậy thực chất năng lực lãnh đạo là? Những yếu tố nào được dự đoán sẽ trở thành cốt lõi của năng lực lãnh đạo trong năm 2024? Làm thế nào để nâng cao năng lực lãnh đạo? Hãy cùng tìm hiểu về trong bài viết hôm nay.
>> 12 Tình huống ứng dụng coaching trong doanh nghiệp <<
Mục lục
Năng lực lãnh đạo là gì?
Năng lực lãnh đạo là sự kết hợp của khả năng và kỹ năng cần thiết để dẫn dắt, tạo ảnh hưởng và thúc đẩy mọi người đạt được mục tiêu trong một tổ chức, nhóm, hoặc dự án.
Năng lực lãnh đạo không chỉ bao gồm việc quản lý và ra quyết định, mà nó còn được ghi nhận bởi khả năng tạo động lực, xây dựng mối quan hệ, định hình tương lai, và khả năng nuôi dưỡng sự phát triển của nhân viên cùng chính doanh nghiệp.
Tầm quan trọng của năng lực lãnh đạo
1/ Định hình hướng đi và tạo động lực:
Nhà lãnh đạo cần có tầm nhìn xa để xác định mục tiêu dài hạn của tổ chức. Họ cũng cần có khả năng truyền đạt tầm nhìn này một cách rõ ràng và thuyết phục cho đội ngũ nhân viên để mọi người cùng hiểu và hướng về mục tiêu chung.
Đồng thời, nhà lãnh đạo cần có khả năng tạo động lực cho đội ngũ nhân viên bằng cách thúc đẩy sự cam kết, truyền cảm hứng và tạo ra môi trường làm việc tích cực. Điều này giúp đảm bảo sự tập trung và đạt được hiệu suất tối ưu cho doanh nghiệp.
2/ Quản trị sự thay đổi và thích nghi:
Trong một thế giới đang liên tục chuyển biến, vai trò quan trọng của nhà lãnh đạo nằm ở việc quản trị sự thay đổi (change management) một cách hiệu quả. Khả năng lãnh đạo đóng vai trò quyết định trong việc giúp tổ chức thích ứng và phát triển một cách bền vững.
3/ Xây dựng mối quan hệ và lòng tin:
Mối quan hệ là yếu tố quan trọng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, từ cá nhân đến tổ chức. Một người có năng lực lãnh đạo xuất sắc cần có khả năng xây dựng mối quan hệ sâu sắc với nhóm làm việc, khách hàng, đối tác và cộng đồng. Những mối quan hệ mạnh mẽ này giúp họ nhận được sự tin tưởng và ủng hộ - điều quan trọng nhất trong quá trình làm việc.
Những năng lực lãnh đạo cần phát triển cho năm 2024
1/ Khả năng thấu cảm kỹ thuật số (Digital Empathy)
Khi làm việc từ xa (remote working) trở thành một lựa chọn ngày càng phổ biến, người lao động thường phải đối mặt với những khó khăn bao gồm cảm giác căng thẳng, cảm giác cô lập và các vấn đề liên quan đến sức khỏe tinh thần. Các nhà lãnh đạo năm 2024 cần phải có khả năng nhận biết những thách thức này, ngay cả khi nhân viên của mình không có những biểu hiện vật lý rõ ràng.
Năng lực lãnh đạo giờ đây không chỉ dừng lại ở kỹ năng sử dụng những công cụ kỹ thuật số, mà đòi hỏi ở họ lòng thấu cảm kỹ thuật số (digital empathy). Đây chính là khả năng kết nối, thấu hiểu và dẫn dắt các thành viên trong nhóm thông qua các phương tiện ảo.
“Cách mạng kỹ thuật số không chỉ đơn thuần là về công nghệ; đó là về con người. Khi chúng ta tiến sâu hơn vào web3 và giai đoạn tiếp theo của internet, khái niệm về cộng đồng, kết nối và cộng tác đang thay đổi nhanh chóng. Vào năm 2024, các nhà lãnh đạo muốn thành công phải nhìn xa hơn các chỉ số KPI truyền thống và gắn kết với các nhóm của mình ở cấp độ con người. Sử dụng các công nghệ mới như môi trường nhập vai, Blockchain và AI để làm sâu sắc hơn và nhân hóa hơn các tương tác của họ” - Chia sẻ từ ông Dani Van de Sande, người sáng lập & CEO tại ULO.WORLD.
Điều này có thể đồng nghĩa với việc các nhà lãnh đạo cần:
Hỗ trợ cho nhân viên trong việc kiểm tra sức khỏe tâm thần định kỳ: Cung cấp các chương trình hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho nhân viên, bao gồm các buổi tư vấn trực tuyến, các tài liệu hướng dẫn về sức khỏe tâm thần,...
Thiết lập những không gian an toàn trực tuyến: Các nhà lãnh đạo có thể tạo ra những không gian an toàn trực tuyến, nơi nhân viên có thể chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc và những khó khăn của mình mà không sợ bị phán xét. Điều này giúp nhân viên cảm thấy được lắng nghe và thấu hiểu, từ đó giảm thiểu cảm giác cô lập và căng thẳng.
2/ Phát triển EQ - Trí tuệ cảm xúc
Trí tuệ cảm xúc (EQ) là khả năng nhận biết, sử dụng và quản lý cảm xúc của bản thân. Đây là một kỹ năng lãnh đạo quan trọng vì nó cho phép các nhà lãnh đạo:
Xây dựng mối quan hệ tích cực: Các nhà lãnh đạo có EQ cao có thể hiểu cảm xúc của người khác và phản ứng thích hợp thông qua sự đồng cảm. Điều này giúp họ xây dựng mối quan hệ tin cậy và gắn bó với nhân viên, khách hàng và đối tác.
Giải quyết xung đột hiệu quả: Các nhà lãnh đạo có EQ cao có thể nhận thức rõ cảm xúc của mọi người. Điều này giúp họ giải quyết xung đột một cách sáng suốt và hiệu quả.
Đưa ra quyết định sáng suốt: Những nhà lãnh đạo có trí tuệ cảm xúc cao có khả năng kiểm soát và quản lý cảm xúc cá nhân, giúp họ suy nghĩ một cách rõ ràng và thực hiện quyết định hợp lý, ngay cả trong các tình huống phức tạp.
Ngoài ra, một nghiên cứu của TalentSmart đã chỉ ra rằng các nhà lãnh đạo có EQ cao có thể giúp doanh nghiệp của họ tăng trưởng lợi nhuận trung bình lên đến 37,2% trong năm đầu tiên. Điều này nhờ vào khả năng tạo ra môi trường làm việc tích cực, thúc đẩy hiệu suất và hiệu quả làm việc của nhân viên.
Để phát triển EQ cũng như trở thành một nhà lãnh đạo tỉnh thức, việc tự quan sát thường xuyên, thực hành chánh niệm và rèn luyện kỹ năng trí tuệ cảm xúc là kỹ năng cần thiết.
3/ Khả năng đánh giá và đưa ra quyết định
Người lãnh đạo không chỉ đơn thuần là người vận hành một con tàu; mà họ còn phải có khả năng nhận biết khi nào nên thay đổi hướng đi, hoặc thậm chí uỷ quyền cho người khác. Điều này đòi hỏi ở nhà lãnh đạo sự hiểu biết sâu sắc về thị trường, khả năng tự đánh giá về năng lực của bản thân và tầm nhìn hướng tới tương lai cho tổ chức.
Các nhà lãnh đạo xuất sắc luôn đặt lợi ích của tổ chức lên hàng đầu, ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải hy sinh lợi ích cá nhân hoặc làm những điều không được lòng mọi người.
Dưới đây là một số ví dụ về cách các nhà lãnh đạo có thể thể hiện khả năng đánh giá và đưa ra quyết định:
Mở rộng doanh nghiệp: Một nhà lãnh đạo nhận ra cần mở rộng hoạt động sang thị trường mới hoặc tung ra sản phẩm dịch vụ mới khi doanh nghiệp đã đạt giới hạn tại thị trường hiện tại.
Thay đổi chiến lược kinh doanh: Nhận biết khi chiến lược kinh doanh hiện tại không còn hiệu quả và cần phải thay đổi để đảm bảo sự phát triển.
Ủy quyền quyết định: Nhận ra khi cần trao quyền quyết định cho các thành viên khác của tổ chức để phát triển và thúc đẩy sự đổi mới.
Thúc đẩy thay đổi văn hóa tổ chức: Nhận ra rằng cần thay đổi văn hóa tổ chức để tạo môi trường làm việc tích cực và khuyến khích sự sáng tạo.
4/ Lãnh đạo dựa trên dữ liệu
Trong thời đại dữ liệu (data) đóng vai trò như một nguồn tài nguyên mới, nhà lãnh đạo không thể chỉ dựa trên trực giác để ra quyết định. Họ cần phải dựa vào dữ liệu, đặc biệt là đối với các ngành như tài chính, vận tải, dịch vụ,...
Lãnh đạo dựa trên quyết định từ dữ liệu là một quá trình bao gồm bốn bước chính:
Hiểu dữ liệu: Nhà lãnh đạo cần hiểu rõ dữ liệu liên quan đến các hoạt động tổ chức như dữ liệu về khách hàng, sản phẩm hoặc dịch vụ, và dữ liệu nội bộ.
Thu thập và phân tích dữ liệu: Nhà lãnh đạo cần thu thập, lưu trữ và phân tích dữ liệu một cách hiệu quả để rút ra thông tin cần thiết cho quyết định.
Đưa ra quyết định: Dựa trên thông tin từ dữ liệu, nhà lãnh đạo đưa ra các quyết định có lợi cho tổ chức, bao gồm việc xác định chiến lược, tối ưu hóa quy trình và phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ.
Đo lường và đánh giá: Nhà lãnh đạo theo dõi và đánh giá hiệu suất dựa trên dữ liệu, đảm bảo rằng các quyết định đang mang lại giá trị cho tổ chức, doanh nghiệp.
Dữ liệu cung cấp cho các nhà lãnh đạo nền tảng thông tin vững chắc để đưa ra quyết định sáng suốt. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro, cải thiện quy trình làm việc, tối ưu hóa hiệu suất và hỗ trợ doanh nghiệp thích nghi nhanh chóng với những thay đổi liên tục trong môi trường kinh doanh.
4 Phương pháp nâng cao năng lực lãnh đạo
Nâng cao năng lực là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự dũng cảm và cam kết mạnh mẽ đến từ nhà lãnh đạo. Dưới đây là một số cách để nhà lãnh đạo nâng cao năng lực lãnh đạo của mình:
Tự nhận thức bản thân
Tự nhận thức bản thân (self-awareness) là quá trình tự đánh giá điểm mạnh, điểm yếu điểm, cùng việc xác định giá trị cốt lõi của bản thân, để xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển cá nhân, từ đó nâng cao năng lực trong công việc và cuộc sống.
Các nhà lãnh đạo có thể nâng cao tự nhận thức bản thân bằng cách tham gia vào các khóa học và hội thảo, chương trình thiết kế riêng cho lãnh đạo như Mindful Leader Retreat hoặc tự đánh giá thông qua các bài kiểm tra trực tuyến. Điều này giúp họ hiểu rõ hơn về bản thân, đồng thời cung cấp cơ hội để phát triển và tối ưu hóa tiềm năng lãnh đạo của mình.
Tìm kiếm phản hồi
Tìm kiếm phản hồi từ những người xung quanh là một cách hiệu quả để đánh giá năng lực lãnh đạo của bản thân. Phản hồi từ cấp trên, đồng nghiệp và người dưới quyền có thể giúp các nhà lãnh đạo hiểu được những điểm mạnh và điểm yếu của mình, cũng như những lĩnh vực cần cải thiện.
Khi tìm kiếm phản hồi, các nhà lãnh đạo nên:
Chọn những người có thể cung cấp phản hồi trung thực và khách quan.
Chuẩn bị sẵn sàng lắng nghe phản hồi, ngay cả khi đó là những phản hồi tiêu cực.
Sử dụng phản hồi để cải thiện năng lực lãnh đạo của bản thân.
Chăm sóc bản thân
Chăm sóc bản thân là điều cần thiết cho tất cả mọi người, đặc biệt là các nhà lãnh đạo. Một lãnh đạo mệt mỏi và căng thẳng sẽ khó có thể đưa ra quyết định sáng suốt và dẫn dắt tổ chức đi đến thành công.
Tham gia các chương trình đào tạo
Nếu bạn là một nhà lãnh đạo đang tìm kiếm những kỹ năng mới để nâng cao hiệu suất công việc và chất lượng cuộc sống, chương trình Leader as Coach của Coach For Life dành cho bạn.
Chương trình tập trung vào phát triển các kỹ năng lãnh đạo cốt lõi, bao gồm khai vấn, trí tuệ cảm xúc và tỉnh thức. Những kỹ năng này sẽ giúp bạn:
Kích hoạt tiềm năng của nhân viên, giúp họ tự giải quyết vấn đề và đạt được mục tiêu.
Hiểu và quản lý cảm xúc của bản thân và người khác, từ đó xây dựng các mối quan hệ hiệu quả.
Tự nhận thức, làm chủ bản thân và nâng cao khả năng quản trị cảm xúc.
Ngoài ra, khoá học còn hỗ trợ:
Xây dựng đội ngũ nhân viên hiệu quả.
Tạo ảnh hưởng tích cực đến tổ chức.
Tìm hiểu thêm về chương trình Leader as Coach ngay hôm nay!
Kết luận
Việc nâng cao năng lực lãnh đạo quản lý là một yêu cầu bắt buộc trong kỷ nguyên số hiện nay. Họ cần có khả năng tự đánh giá, khả năng thay đổi để thích ứng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, và nắm bắt các xu hướng mới để đưa ra những quyết định đúng đắn.
Tài liệu tham khảo: Forbes